DOI
to skrót od ang. digital object identifier – cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego – identyfikator dokumentu elektronicznego, który w odróżnieniu od identyfikatorów URL nie zależy od fizycznej lokalizacji dokumentu, lecz jest do niego na stałe przypisany.
Twórcą tego systemu i właścicielem znaku towarowego DOI jest International DOI Foundation. Instytucja ta definiuje DOI jako:
- cyfrowy identyfikator dla dowolnego przedmiotu własności intelektualnej, którego zadaniem jest stałe identyfikowanie dowolnych obiektów własności intelektualnej w sieciach cyfrowych w powiązaniu z aktualnymi danymi na jego temat.
Jakie dokumenty mogą otrzymać numer DOI
Numer DOI może zostać nadany każdej jednostce własności intelektualnej, którą twórca uzna za wartą oddzielnego potraktowania, np. artykuł, rozdział z książki, zdjęcie, wykres, oprogramowanie, utwór muzyczny, itp.
Struktura numeru DOI
- Identyfikator DOI składa się z dwóch części przedzielonych ukośnikiem: przedrostka (prefiks) i końcówki (sufiks), np.: 10.1000.10/123456
- 10.1000.10 to przedrostek, gdzie „10” informuje, że mamy do czynienia z identyfikatorem DOI (każdy numer DOI zaczyna się od „10”), a 1000.10 to numer przypisany do wydawcy (Publisher ID)
- 123456 – sufiks jest unikalny dla danego dokumentu i może być dowolnym ciągiem znaków alfanumerycznych (Item ID). Jest nadawany przez samego wydawcę, który musi zagwarantować, że będzie on unikatowy dla każdego publikowanego przez niego dzieła.
- Jeżeli dany dokument posiada już inny identyfikator (np. ISBN, ISSN), wówczas może on być zastosowany jako przyrostek w numerze DOI. I tak np. 10.1103 jest to prefiks American Physical Society, 10.1016 – prefiks firmy Elsevier Science.
- Całkowity DOI może wyglądać następująco:10.1016/j.jmb.2014.04.017
- Numer DOI raz nadany nie może ulec zmianie. Dokument zachowuje numer DOI, nawet jeśli prawa własności do niego zostaną przeniesione na inną instytucję. Jeżeli dokument zostanie kiedykolwiek usunięty, jego numer nie może być ponownie wykorzystany.
Sposób działania DOI
DOI zapewnia stałość łączy hipertekstowych, za których aktualizację odpowiedzialny jest rejestrujący, np. wydawca, autor bądź inna jednostka. URLe są przypisane do każdego zarejestrowanego dokumentu. Jeżeli URL się zmienia, właściciel praw autorskich uaktualnia URL poprzez CrossRef i z bazy IDF następuje przekierowanie do właściwej lokalizacji dokumentu.
W celu dotarcia do pełnego tekstu dokumentu posiadającego DOI należy wpisać do okna adresowego przeglądarki internetowej identyfikator DOI po adresie:
http://dx.doi.org/
- http://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.88.088302.
Niektóre przeglądarki internetowe umożliwiają bezpośrednie „rozszyfrowywanie” identyfikatorów DOI po zainstalowaniu odpowiedniego dodatku.
Gdzie można uzyskać numer DOI
Identyfikator DOI jest nadawany przez jedną z uprawnionych agencji, nadzorowanych przez International DOI Fundation – tzw. DOI Registration Agencies (RA), działających jako firmy komercyjne, np:
Airiti, Inc.; CrossRef; DataCite; Entertainment Identifier Registry (EIDR); Publications Office of the European Union (OP); Multilingual European DOI Registration Agency (mEDRA);
Spis tych agencji wraz z linkami jest dostępny na stronie domowej IDF. Dla polskich wydawców ciekawe oferty można znaleźć w agencji mEDRA. Przykładowy cennik znajdziesz TUTAJ
Materiały źródłowe:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)
- https://bg.pw.edu.pl/index.php/bibliometria/doi-identyfikacja-dokumentu-elektronicznego
Opracowała: Monika Kowalik